SKKN Ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy đối với phân môn Vẽ theo nhạc ở học sinh lớp 6 trường PTDTBT TH&THCS Trà Vinh

y là hoạt động làm cho học sinh nhiều hứng khởi khi vẽ theo âm nhạc nhất, nhưng cũng chính là hoạt động gây ra sự nhốn nháo, ồn ào nhất trong cả
quy trình thực hiện một chủ đề. Vì vậy khi ứng dụng công nghệ thông tin, giáo viên là người tổ chức phải cho các em nghe nhạc hoặc các bài hát liên tục rồi chuyển thành cảm xúc để tạo nên bức tranh nhóm bằng đường nét và màu sắc đẹp, đây là đích chính cần đạt được).
Khi kết thúc, học sinh trưng bày và thưởng thức bức tranh mình vừa tạo ra từ khổ giấy lớn (vẽ theo nhóm) hoặc giấy nhỏ (vẽ cá nhân).
Thông qua ứng dụng công nghệ thông tin vào quy trình vẽ theo nhạc học sinh sẽ học được cách:
+ Lắng nghe và vận động, di chuyển theo giai điệu của âm nhạc
+ Chuyển âm thanh và giai điệu thành những đường nét từ sự hứng khởi.
+ Vẽ màu sắc, đường nét và các mảng màu dựa trên nền nhạc;
+ Phát triển trí tưởng tượng trong quá trình tạo ra sản phẩm.
+ Sáng tạo những sản phẩm mới từ bức tranh nhiều màu sắc được tạo ra theo giai điệu của âm nhạc
+ Biết chọn lọc và sử dụng hình ảnh từ bức tranh lớn để trang trí, giao
tiếp
+ Hợp tác trong suốt quy trình dạy - học mĩ thuật.
Giải pháp 3: Nội dung nghiên cứu ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học đối với vẽ theo nhạc:
Phân môn vẽ theo nhạc có ứng dụng công nghệ thông tin vào các quy trình sau:
Quy trình vẽ theo nhạc.
Quy trình vẽ biểu cảm.
Quy trình vẽ cùng nhau, xây dựng cốt truyện, tạo hình con rối, tạo hình ba chiều.
Quy trình tạo hình ba chiều, điêu khắc, tạo hình không gian- Đối với các quy trình trên giáo viên cần nghiên cứu kĩ quy trình đó thuộc chủ đề nào, nắm vững mục tiêu cần đạt, xây dựng thiết kế cho mình kế hoạch bài dạy chi tiết, xuyên suốt chủ đề tiết dạy phù hợp với đối tượng học sinh và đặc điểm địa phương.
Hướng dẫn học sinh từ nghe nhạc vẽ tranh đến thưởng thức, cảm nhận về màu sắc:
Giáo viên sẽ khuyến khích học sinh:
+ Chia sẻ kinh nghiệm từ ý kiến cá nhân.
+ Tập trung, giao tiếp và lắng nghe nhau.
+ Hiểu biết nhiều hơn về màu sắc, đường nét.
Giáo viên cho học sinh quan sát bức tranh và suy nghĩ, đưa ra những nhận xét và chia sẻ cảm nhận về hoạt động vừa thực hiện. Câu hỏi gợi ý như:
+ Các em tưởng tượng ra những hình ảnh/ đề tài nào từ bức tranh lớn đó?
+ Em có cảm nhận như thế nào trong suốt quá trình di chuyển xung quanh bàn và vẽ màu?
Em nghĩ như thế nào về bức tranh tập thể? Em thích gì trong bức tranh
đó?
Em có nghĩ là bức tranh này lộn xộn không? Em có hứng thú với hoạt động vừa thực hiện không?
+ Trong khi quan sát tranh em liên tưởng tới hình ảnh gì?
+ Từ những hình ảnh đó em nghĩ đến những đề tài nào?
+ Giáo viên khuyến khích học sinh phản hồi và ghi chép lại ý kiến thành một bản đồ tư duy ở trên bảng. Giáo viên có thể tập trung vào màu sắc và lần lượt giới thiệu về một số khái niệm màu.
Cuối hoạt động này học sinh có khả năng:
+ Biểu đạt được kinh nghiệm và ý kiến của bản thân;
+ Nghe tập trung vào những bài thuyết trình của bạn;
+ Nói về hình mảng, màu sắc và đường nét biểu cảm qua âm nhạc.
Học sinh lựa chọn hình ảnh trong thế giới tưởng tượng:
Giáo viên sẽ khuyến khích học sinh:
+ Phát huy trí tưởng tượng của mình;
+ Tự tìm hình ảnh trong bức tranh lớn;
+ Khuyến khích các em phát triển câu chuyện từ một mảng nhỏ của cả bức tranh;
+ Thúc đẩy hình thức thuyết trình, tập trung lắng nghe.
Cuối hoạt động này học sinh có khả năng:
+ Chọn được một phần bức tranh dựa theo 1 chủ đề;
+ Sáng tác câu chuyện liên quan đến phần đã cắt khỏi bức tranh lớn;
+ Thuyết trình bức tranh đã chọn và kể câu chuyện sáng tác cho cả lớp.
Mỗi học sinh dùng một khung giấy theo các hình tùy ý được trổ từ khổ giấy A4 và dịch chuyển trên bức tranh lớn để tìm kiếm phần màu sắc, đường nét mình thích rồi dán khung giấy vào vị trí đó trên bức tranh lớn. Học sinh tưởng tượng và lần lượt kể trước lớp về câu chuyện trong bức tranh mình đã lựa chọn.
Giáo viên ví dụ về một câu chuyện nhằm gợi ý, phát triển trí tưởng tượng của HS: “Ngày xửa ngày xưa có một con chim hiếm sống ở nước ta. Người ta nói rằng nó đã quay lại. Các em lấy camera là khung tìm hình được trổ ra từ giấy và đi tìm con chim đó, “chụp hình” và kể cho chúng ta nghe về nguồn gốc, đặc điểm, điều kiện sống, thức ăn, hoàn cảnh khi nó được tìm ra” (tham khảo thêm tài liệu dạy học mĩ thuật dành cho giáo viên THCS).
+ Giáo viên chuẩn bị một khung tìm hình được trổ ra từ giấy cho từng học sinh hoặc để các em tự làm các khung tìm hình của riêng mình tùy vào sở thích và lứa tuổi của học sinh.
+ Với ví dụ trên, mỗi học sinh sẽ tìm cho mình con chim đặc biệt đó. Các em suy nghĩ và tự tìm ra cho mình những câu chuyện để kể. Các em sẽ lần lượt kể câu chuyện đó cho cả lớp, khi kết thúc mỗi câu chuyện, người kể sẽ chỉ định bức hình tiếp theo của bạn khác để trình bày và cứ thế tiếp tục, các em đều có cơ hội kể câu chuyện của mình.
Tạo bức tranh theo tưởng tượng hoặc các sản phẩm trang tri như: bưu thiếp, thiệp Mời hoặc bìa Sách, bìa Lịch Giáo viên sẽ khuyến khích học sinh:
+ Xây dựng ý tưởng từ khung màu, lựa chọn để tạo ra một bức tranh theo tưởng tượng, bìa sách, bưu thiếp hoặc thiệp mời;
+ Gợi mở và hỗ trợ học sinh thực hiện trang trí bìa sách, thiệp và các sản phẩm ứng dụng theo ý thích
+ Tạo cơ hội cho học sinh vận dụng kiến thức trang trí vào sản phẩm.
Câu hỏi hỗ trợ trong quy trình dạy - học Mĩ thuật này:
+ Em muốn tạo ra sản phẩm gì?
+ Trong khung hình đã chọn, em muốn giữ lại và muốn lược đi chi tiết nào? Tại sao? Bố cục sản phẩm của em có theo những gì em muốn thể hiện không? Em có muốn thay đổi hay chỉnh sửa gì không?
+ Em có gặp khó khăn gì trong thể hiện chữ viết trên sản phẩm không?
Cuối hoạt động này học sinh có khả năng:
+ Có ý tưởng hay, phù hợp với chủ đề để tạo được một bức tranh theo tưởng tượng, bìa sách, bưu thiếp, thiệp mời từ khung màu đã chọn;
+ Lựa chọn được cách sắp xếp hình ảnh minh họa và chữ viết phù hợp, sáng tạo trong trang trí bìa, thiệp;
+ Thảo luận về hiệu quả của các cách trình bày khác nhau.
Giáo viên hướng dẫn và hỗ trợ các nhóm trang trí sản phẩm của mình với các câu hỏi mang tính chất gợi mở để Hs chủ động, sáng tạo theo ý thích và khả năng riêng. Học sinh tự làm các sản phẩm của riêng mình một cách sáng tạo. Các em sẽ viết các chữ cái trang trí hoặc những dòng chữ viết tay thật đẹp tùy theo khả năng của từng em vào những vị trí phù hợp ở bìa sách, bìa lịch, bưu thiếp hoặc thiệp mời. Giáo viên sẽ hỗ trợ các em trong suốt quy trình này.
Học sinh trình bày, thảo luận, đánh giá sản phẩm:
Giáo viên sẽ khuyến khích học sinh:
+ Học sinh phát triển kỹ năng thuyết trình, giao tiếp và chia sẻ kinh nghiệm của quá trình thực hiện sản phẩm.
+ Nâng cao khả năng phân tích, đánh giá và tự đánh giá cho học sinh.
Cuối hoạt động này học sinh có khả năng:
+ Biết cách tổ chức trưng bày sản phẩm;
+ Có kĩ năng giải thích, nhận xét, đánh giá các sản phẩm;
+ Lắng nghe và phản hồi tích cực từ phần thuyết trình của các Hs khác.
Tổ chức các nhóm học sinh trưng bày sản phẩm, học sinh tiến hành các hoạt động như:
+ Lần lượt từng học sinh lên giới thiệu sản phẩm và ý nghĩa của sản
phẩm.

+ Học sinh tự đánh giá.
+ Đánh giá giữa các cặp, nhóm.
+ Kết hợp đánh giá của giáo viên và học sinh.
Giáo viên sử dụng một số câu hỏi giúp gợi mở để giúp giúp học sinh đánh giá, học tập và tiến bộ:
+ Em có hài lòng về tác phẩm này không?
+ Em có thấy được ý tưởng của tác phẩm?
+ Em sẽ sử dụng sản phẩm này thế nào?
+ Các em đã học được gì trong quy trình vừa rồi?
+ Mục tiêu của các em qua sản phẩm vừa làm được là gì? Em có đạt được mục tiêu không?
+ Kết quả của quy trình này có dùng được cho quy trình tiếp theo không?
Giáo viên đánh giá học sinh:
+ Giáo viên và học sinh thường xuyên trao đổi ý kiến về mục tiêu và kết quả của các hoạt động. và việc đánh giá cần được thực hiện trong suốt quy trình. Nó có tính giáo dục hơn khi giáo viên tiến hành đánh giá liên tục bằng cách ghi chép lại sự tiến bộ của học sinh và chụp các bức ảnh trong suốt quy trình và sản phẩm triển lãm cuối cùng.
Ý tưởng mở rộng :
+ Trang trí lớp học: Giáo viên có thể xây dựng kế hoạch trang trí lớp học bằng cách tạo ra những khung cảnh học tập đầy cảm hứng trong phạm vi lớp học cùng với sự tham gia của học sinh.
Mô tả các hoạt động dạy học, giáo dục (mục tiêu, nội dung, cách thức tổ chức, phương pháp, kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động của học sinh, hoạt động của giáo viên) theo tiến trình thực hiện sản phẩm.
Phân tích tình trạng của giải pháp đã biết (nếu là giải pháp cải tiến giải pháp đã biết trước đó tại cơ sở):
Quy trình vẽ theo âm nhạc là một trong những quy trình của Chương trình dạy học Mĩ thuật theo định hướng phát triển năng lực. Trong quá trình giảng dạy tôi thấy đây là quy trình có tính mới lạ được kết hợp giữa Âm nhạc
và Mĩ thuật để tạo nên những tác phẩm mới, bức tranh biểu cảm mới, có tính ứng dụng trong cuộc sống, phát triển được trí tưởng tượng, sáng tạo có mục đích của học sinh, các em có thể biểu đạt thái độ, cảm xúc của bản thân về thế giới xung quanh. Tôi thấy muốn nâng cao hiệu quả giảng dạy, tạo hứng thú cho học sinh trong môn Mĩ thuật, giáo viên cần ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học quy trình vẽ theo âm nhạc trong các tiết dạy trên lớp, cũng như các tiết ngoại khóa cho học sinh.
Tuy nhiên trong thực tế hiện nay, học sinh lớp 6 trường PTDBT TH&THCS Trà Vinh mà tôi đang công tác thuộc huyện nghèo Nam Trà My, đa số các em học sinh là con em đồng bào dân tôc thiểu số, các em có vốn sống, vốn hiểu biết bị hạn chế. Việc tiếp thu kiến thức của các em ở các môn nói chung và môn Mĩ thuật nói riêng còn tương đối chậm. Mặc khác môn Mĩ thuật theo định hướng phát triển năng lực hiện nay đa dạng về chủ đề, khối lượng kiến thức tương đối nhiều nếu như giáo viên không có phương pháp dạy học tích cực, ngại ứng dụng công nghệ thông tin vào các tiết học thì giờ học trở nên quá tải, nặng nề, học sinh ít được tham gia hoạt động dẫn đến nhàm chán, không gây được nhiều sự hứng thú sáng tạo cho học sinh trong khi học tập, học sinh rụt rè không dám trình bày ý kiến nhận xét của mình trước tập thể, trước thầy cô giáo... Xuất phát từ thực tế bộ môn, đặc điểm tình hình học sinh và quá trình giảng dạy của mình, tôi thấy cần tạo ra cho học sinh một không khí học tập sôi nổi, hứng thú hơn trong khi dạy học Mĩ thuật. Bản thân tôi xin mạnh dạn chia sẻ một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy trong môn Mĩ thuật: “Ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy đối với phân môn vẽ theo nhạc ở học sinh lớp 6 trường PTDTBT TH&THCS Trà Vinh”.
Nội dung đã cải tiến, sáng tạo để khắc phục những nhược điểm hiện tại
(nếu là giải pháp cải tiến giải pháp đã biết trước đó tại cơ sở):
Khả năng áp dụng của sáng kiến:
- Các giải pháp trên đã được áp dụng đối với học sinh lớp 6 tại trường PTDTBT TH&THCS Trà Vinh. Việc áp dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy đối với phân môn Vẽ theo nhạc là có hiệu quả. Nó làm tăng hứng thú học tập cuả học sinh, học sinh được học tập tích cực, chủ động nắm kiến thức. Nhìn chung trong năm học 2020-2021, chất lượng học lực môn Mĩ thuật của học sinh được cải thiện rõ rệt. Với sự tin tưởng của bản thân khi áp dụng phương pháp ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy đối với phân môn vẽ theo nhạc, trong năm học 2022-2023 và những năm học tiếp theo tôi sẽ mở rộng áp dụng sáng kiến này vào một số chủ đề của bộ môn Mĩ thuật đối với các khối lớp 7,8,9.
Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
Đối với Phòng GD&ĐT:
- Cần thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề, sinh hoạt đổi mới sinh hoạt chuyên môn dựa trên nghiên cứu bài học để chúng tôi có thể trao đổi, học hỏi thêm nhiều phương pháp dạy học hay và hiệu quả hơn để phục vụ cho sự nghiệp “trăm năm trồng người”.
Đối với nhà trường:
Tham mưu định hướng và phối hợp các ban ngành, đoàn thể của địa phương cùng với nhà trường trong việc vận động học sinh ra lớp.
Thường xuyên kiểm tra hoạt động sư phạm của giáo viên, dự giờ góp ý để nâng cao chuyên môn nghệp vụ đối với giáo viên.
Bổ sung thêm một số cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho bộ môn Mĩ thuật.
Đối với giáo viên:
Luôn nghiên cứu, tìm tòi, học hỏi nhằm tìm ra các giải pháp hiệu quả nhất, đúc kết nhiều kinh nghiệm trong quá trình giảng dạy, tạo cho các em có sự hứng thú sáng tạo, mạnh dạn trong học tập.
Tham mưu với nhà trường, ban HĐNGLL phát động nhiều cuộc thi tạo ra sản phẩm mĩ thuật để kích thích sự sáng tạo, cuốn hút học tập của học sinh đối với bộ môn Mĩ thuật.
Tài liệu tham khảo:
Tên tác giả

Tài liệu

Nhà xuất bản

Năm sản xuất
Nguyễn Thị Nhung
Nguyễn Tuấn Cường
Lê Thúy Quỳnh
Đàm Thị Hải Uyên
Trần Thị Vân
Học Mĩ thuật theo định hướng phát triển năng lực lớp 6.
Giáo dục
2017
Nguyễn Thị Nhung
Nguyễn Tuấn Cường
Lê Thúy Quỳnh
Đàm Thị Hải Uyên
Trần Thị Vân
Dạy Mĩ thuật theo định hướng phát triển năng lực lớp 6.
Giáo dục
2017
- Nguyễn Hữu Hạnh
Thiết kế bài giảng Mĩ thuật lớp 6

2018
Hiệu quả sáng kiến mang lại:
- Qua quá trình áp dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy đối với phân môn vẽ theo nhạc đối với học sinh lớp 6 tôi nhận thấy đã đạt được kết quả tích cực sau:
+ Giáo viên truyền thụ kiến thức một cách dễ dàng hơn.
+ Học sinh có sự tiến bộ, sáng tạo đối với bộ môn mĩ thuật khiến giáo viên có thêm niềm đam mê và hứng thú trong tiết dạy, luôn tìm tòi nhiều kiến thức cung cấp cho học sinh.
+ Học sinh yêu thích môn học, chất lượng học tập qua từng năm học của các em đã được nâng cao rõ rệt, kết quả của các bài kiểm tra và bài thi có chuyển biến tích cực so với khi chưa áp dụng đề tài.
+ Học sinh được tham gia vận động với âm nhạc để tạo nên bức tranh nhiều màu sắc đa dạng, phong phú về đề tài.
+ Học sinh khám phá được vẻ đẹp, sự phong phú đa dạng của thiên nhiên thông qua trí tưởng tượng về đường nét, màu sắc của bức tranh.
+ Học sinh phát triển được khả năng diễn đạt những suy nghĩ của bản thân khi trưng bày sản phẩm tại lớp.
+ Một số học sinh giỏi phát huy được năng khiếu của mình, có sự sáng tạo hơn trong quá trình thực hành tạo ra sản phẩm và ứng dụng sản phẩm phong phú và sinh động hơn.
Tôi đã tiến hành khảo sát 41 em học sinh ở khối lớp 6, trước và sau khi áp dụng đề tài:
Khảo sát trước khi áp dụng đề tài, kết quả như sau:
LỚP
TSHS
ĐẠT
CHƯA ĐẠT


SL
TL (%)
SL
TL (%)
6
41
30
78,9
8
21,1
Kết quả khảo sát cuối năm học 2020 – 2021 như sau:
LỚP
TSHS
ĐẠT
CHƯA ĐẠT


SL
TL (%)
SL
TL (%)
6
41
41
100%
0
0
Những thông tin cần được bảo mật – nếu có: Không có
Danh sách những thành viên đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng kiến lần đầu – nếu có:
TT
Họ và tên
Nơi công tác
Nơi áp dụng
sáng kiến
Ghi
chú
01
Nguyễn Thị Hữu Duyên
Trường PTDTBT TH&THCS Trà Vinh
Học sinh lơp 6
Trường PTDTBT TH&THCS Trà
Vinh

Hồ sơ kèm theo (Bản mô tả nội dung sáng kiến có thể minh họa bằng các bản vẽ, thiết kế, sơ đồ, ảnh chụp mẫu sản phẩm ...- nếu có): Không có
Trên đây là báo cáo sáng kiến những giải pháp của bản thân về việc ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy đối với phân môn vẽ theo nhạc ở học
sinh lớp 6 trường PTDTBT TH&THCS Trà Vinh. Rất mong sự góp ý chân thành của Hội đồng khoa học các cấp.
Trà Vinh, ngày 18 tháng 05 năm 2021
Người viết báo cáo
Nguyễn Thị Hữu Duyên