Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp dạy học môn Mĩ thuật phát huy tính tích cực của học sinh

	Mỗi quy trình theo phương pháp Đan mạch đều có mục tiêu giáo dục khác nhau để giúp học sinh có thể phát triển khả năng tự học. Khi lựa chọn quy trình cần chú ý sắp xếp trình tự các bước sao cho có sự kết hợp hài hoà giữa phương pháp, nội dung và hình thức tổ chức lớp học. 
	e. Kế hoạch giảng dạy một chủ đề 
	Mặc dù không có bất cứ một hướng dẫn cụ thể nào về việc xây dựng kế hoạch dạy học, nhưng theo tôi mỗi chủ đề cần được thực hiện các tiết theo thứ tự như sau:
	- Tiết 1: Học sinh tìm hiểu về chủ đề thông qua các hoạt động trải nghiệm, tham quan, quan sát thực tếđể hình thành ý tưởng cho tác phẩm của mình.
	- Tiết 2: Học sinh thể hiện ý tưởng thông qua việc tạo hình
	- Tiết 3: Tổ chức cho học sinh hoạt động nhóm 
	- Tiết 4: Vận dụng
* Kết quả sau khi áp dụng giải pháp: Giáo viên không còn lúng túng khi lên lớp,các hoạt động diễn ra theo trình tự một cách khoa học và gắn kết với nhau. Học sinh dễ tiếp thu bài hơn, hiệu quả sáng tạo tăng lên rõ rệt.
	III.1.2. Giải pháp 2: Xây dựng các chủ đề học tập có nội dung gần gũi, quen thuộc và phù hợp với khả năng nhận thức của các em.       
	* Mục đích: Giúp học có thể khám phá, suy nghĩ, thể hiện về các trải nghiệm, quan điểm, cảm xúc và khả năng tưởng tượng của bản thân.
* Biện pháp thực hiện: Theo phương pháp mới thì giáo viên được chủ động xây dựng kế hoạch, nội dung giảng dạy trên cơ sở căn cứ vào chương trình hiện hành và khả năng nhận thức của học sinh. Chính vì vậy, nếu giáo viên đề ra nội dung quá khó thì hiệu quả sẽ không cao. Do đó để xây dựng các chủ đề cho phù hợp với lứa tuổi học sinh, phù hợp với khả năng của các em : Giáo viên cần nghiên cứu nội dung, chương trình, xây dựng kế hoạch dạy học phù hợp, tham khảo tài liệu tập huấn phương để xây dựng các chủ đề cho đảm bảo mục tiêu giáo dục của môn học. 
Cần lưu ý lựa chọn thứ tự các chủ đề phải đi từ dễ tới khó, từ đơn giản đến sinh độngđể học sinh dễ tiếp thu. Việc đề ra kế hoạch chi tiết giúp giáo viên chủ động hơn trong việc nâng cao nhận thức cho học sinh. 
* Kết quả sau khi áp dụng: Học sinh rất thích thú khi được làm việc với một chủ đề liên quan đến kinh nghiệm sẵn có của bản thân và những gì các em đã biết. Lớp học sinh động với những tranh luận từ thực tế, sản phẩm đa dạng và phong phú.
	III.1.3 Giải pháp 3: Vận dụng linh hoạt 7 quy trình Mĩ thuật mới phù hợp với khả năng nhận thức của học sinh và điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường. 
	* Mục đích: Tạo cơ hội cho học sinh thích học và học thực sự dựa trên những gì các em đã biết, những gì liên quan đế sở thích của các em.
	* Biện pháp thực hiện: Bảy quy trình mĩ thuật theo phương pháp mới bao gồm:
	1. Quy trình Vẽ cùng nhau và sáng tạo các câu chuyện.
	2. Quy trình Vẽ biểu cảm.
	3. Quy trình Trang trí và vẽ tranh qua âm nhạc.
	4. Quy trình Xây dựng cốt truyện. 
5. Quy trình tạo hình 3D tiếp cận theo chủ đề	
	6. Quy trình Điêu khắc – Nghệ thuật tạo hình không gian.
	7. Quy trình Tạo hình con rối và biểu diễn nghệ thuật.
	Giáo viên tạo hứng thú cho học sinh bằng cách lập nên các quy trình dạy - học mĩ thuật tích hợp, linh hoạt theo chủ đề liên quan đến kinh nghiệm cá nhân, tâm lý lứa tuổi và kiến thức của học sinh. Tùy điều kiện cơ sở vật chất mà giáo viên tổ chức các hoạt động học tập vận dụng linh hoạt 7 quy trình Mĩ thuật mới. Khi thực hiện tích hợp các quy trình dạy - học giáo viên cần chú ý:
	- Xây dựng dựa trên những gì học sinh đã biết, và những gì liên quan đến sở thích, mối quan tâm của các em. Để học sinh chủ động trong quá trình học tập.
	- Tạo điều kiện cho học sinh sáng tạo, giao tiếp và thể hiện. Hình thành cho học sinh những kĩ năng cần thiết như: nói, trình bày và làm việc cùng nhau 
	Với bất kì quy trình dạy - học mĩ thuật nào, giáo viên cũng cần quan tâm đến việc dẫn dắt học sinh trao đổi, thảo luận trong suốt quy trình với các hoạt động học như thế nào và trưng bày tác phẩm hoàn thành ra sao. Điều này giúp học sinh có thể sử dụng và ứng dụng ngôn ngữ mĩ thuật để có thể biểu đạt kinh nghiệm và thái độ của các em bằng nhiều cách khác nhau. 
 Cụ thể thực hiện các quy trình như sau:
	- Vẽ cùng nhau: Học sinh biến những quan sát của mình thành các bức vẽ cá nhân. Tất cả các bài vẽ cá nhân sẽ là ngân hàng hình ảnh của nhóm để các em lựa chọn, sắp xếp theo một câu chuyện và vẽ cùng nhau, tạo thành một tác phẩm lớn hơn.
	- Vẽ biểu cảm: Học sinh sẽ tập trung quan sát, sử dụng kết hợp mắt và tay, vẽ không nhìn giấy. Với quy trình này giáo viên cần lưu ý ngay từ đầu rằng, mục đích không phải vẽ cho đúng với mẫu mà chúng ta quan sát, ghi nhớ và truyền cảm xúc qua tay, thể hiện lên giấy tạo ra bức vẽ ấn tượng và hài hước. Giáo viên cần khuyến khích, tuyên dương các em học sinh vẽ đúng yêu cầu của phương pháp, không nhìn giấy khi vẽ để các em còn lại cố gắng thực hiện theo. 
	- Vẽ theo nhạc: Khi vẽ theo nhạc, nếu có phòng chức năng thì giáo viên nên tổ chức cho học học theo từng nhóm. Giáo viên lựa chọn nhạc từ nhẹ nhàng chuyển sang nhanh, mạnh, sôi nổi. Học sinh lắng nghe và cảm nhận giai điệu, vẽ theo hướng dẫn của giáo viên: thứ tự các màu từ sáng sang đậm. Sau khi hoàn thành bức tranh lớn, giáo viên yêu cầu học sinh quan sát và tưởng tượng theo mức độ cảm nhận: Em nhìn thấy gì trong tranh? Em nghĩ đến đề tài nào? Từ đó giáo viên gợi ý học sinh sáng tạo từ thế giới tưởng tượng của mình để lựa chọn một phần tranh trong bức tranh lớn làm tác phẩm của mình. 
- Xây dựng cốt truyện: Khi chọn nội dung để xây dựng cốt truyện, giáo viên cần lưu ý về nhân vật, bối cảnh, sự kiện phải phù hợp tâm lý lứa tuổi của các em. Tình huống truyện dễ hình dung, dễ trình bày để học sinh có thể sắm vai, xây dựng bối cảnh bằng hình thức vẽ, cắt dán, xé dán, tạo hình 3D
 - Quy trình tạo hình 3D tiếp cận theo chủ đề .	Các hình khối được tạo ra từ vật tìm được, dây thép, đất nặn, giấy bồivà được kết nối với nhau trong một không gian nhất định.
- Quy trình Điêu khắc - Nghệ thuật tạo hình không gian. (Nghệ thuật sắp đặt/ hoạt cảnh/ biểu diễn và sắm vai): Các nhân vật được tạo hình từ các vật dụng tìm được và câu chuyện được phát triển theo chủ đề.
- Quy trình “Tạo hình con rối và nghệ thuật biểu diễn”.Tạo hình các con 
rối và tạo ra một buổi trình diễn ấn tượng.
	* Kết quả sau khi áp dụng: Hầu hết học sinh đều biết chủ động trong quá trình học tập, tự tin trước lớp, giao tiếp tiến bộ, năng lực sáng tạo, biểu đạt có tiến bộ rõ rệt.
	III.1.4 Giải pháp 4 : Xây dựng bầu không khí lớp học thân thiện, tạo hứng thú học tập cho học sinh thông qua các hoạt động thi đua, trò chơi. 
	* Mục đích: Tăng cường sự tham gia một cách hứng thú của học sinh trong các hoạt động giáo dục với thái độ tự giác, chủ động và ý thức sáng tạo. Học sinh cảm nhận được sự thoải mái khi việc học của mình vừa gắn với kiến thức trong sách vở, vừa thông qua sự trải nghiệm của chính bản thân trong các
 hoạt động tập thể.
	* Biện pháp thực hiện:
	a. Xây dựng bầu không khí học tập thân thiện:
	Để các học sinh tự tin hơn khi thực hiện các sản phẩm của mình thì rất cần một môi trường học tập thân thiện.
	- Xây dựng trường, lớp xanh, sạch, đẹp, an toàn.
	- Dạy và học có hiệu quả, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi của học sinh ở mỗi địa phương, giúp các em tự tin trong học tập.
	- Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh.
	- Tổ chức các hoạt động tập thể, vui tươi, lành mạnh. 
Mĩ thuật là một bộ môn phụ thuộc nhiều vào năng khiếu của từng cá nhân, do đó giáo viên không nên đòi hỏi quá nhiều ở các em. Học sinh hoàn thành sản phẩm đúng theo nội dung chủ đề, qua mỗi giờ học các em có thể nhận xét, đánh giá cái đẹp – cái chưa đẹp đã là thành công. Mỗi lời động viên, khích lệ dù rất nhỏ của giáo viên cũng có thể là một động lực lớn để các em cố gắng.
Khi học sinh thực hành, giáo viên cần phải theo dõi, quán xuyến chung, điều chỉnh, bổ sung những gì mà đa số học sinh chưa rõ hoặc còn lúng túng. Theo dõi giúp học sinh kém, động viên khích lệ học sinh khá, cụ thể là:
 	+ Gợi ý học sinh nhận ra những thiếu sót ở bài vẽ để học sinh rút kinh nghiệm và tự sửa chữa.	
 	+ Động viên, khích lệ học sinh khá, giỏi tạo điều kiện cho các em suy nghĩ tìm tòi thêm, nâng cao hiệu quả sáng tạo ở bài vẽ.
	Giáo viên phải biết cách phát huy các mặt mạnh của học sinh, luôn khen ngợi những học sinh có nét vẽ ngộ nghĩnh, động viên, khích lệ học sinh còn yếu. Động viên khích lệ kịp thời một tiến bộ dù nhỏ nhất của các em.	
b. Tăng cường tổ chức các trò chơi lồng ghép vào quá trình học tập:
	Giáo viên biết phối hợp nhịp nhàng giữa hoạt động học và chơi thì các em sẽ hăng hái, say mê học tập và một điều tất yếu là kết qủa học tập của các em sẽ được nâng lên. Đây cũng là một phương pháp dạy học phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh. Khi tổ chức trò chơi,giáo viên cần lưu ý:
	+ Lựa chọn trò chơi vừa sức với học sinh, sao cho nhiều em được tham gia sẽ phát huy tính tích cực hơn. Giáo viên cần lưu ý cần lựa chọn các trò chơi làm cho học sinh tự khám phá ra nội dung bài học một cách chủ động, thích thú và ghi nhớ được kiến thức một cách tự nhiên và sâu sắc. Dạy học bằng phương pháp tổ chức trò chơi là đưa học sinh đến với các hoạt động vui chơi giải trí nhưng có nội dung gắn liền với bài học.Trò chơi trong học tập có tác dụng giúp học sinh hăng say vào học tập, chống mệt mỏi, phát huy hứng thú, sự sáng tạo của học sinh, lôi cuốn các em vào những hoạt động học tập. 
	+ Tổ chức vào thời điểm thích hợp. Trong thực tế dạy học, giáo viên thường tổ chức trò chơi học tập để củng cố kiến thức, kỹ năng. Tuy nhiên việc tổ chức cho học sinh chơi các trò chơi để giới thiệu bài hay hình thành kiến thức, kỹ năng mới là rất cần để tạo hứng thú học tập cho học sinh ngay từ khi bắt đầu bài học mới. Do đó giáo viên nên linh hoạt tổ chức ở những thời điểm khác nhau nhằm tạo sự bất ngờ và giảm căng thẳng của giờ học.
	Trò chơi có nhiều học sinh tham gia sẽ tạo cơ hội rèn luyện kỹ năng học tập hợp tác, tăng cường khả năng giao tiếp. Khi tổ chức trò chơi, giáo viên cần đánh giá cao phần tham gia của các đội, có khen thưởng, tuyên dương kịp thời. Sau mỗi lần chơi giáo viên cần nhận xét đánh giá kết quả của học sinh. 
	* Kết quả sau khi áp dụng: Nhiều học sinh hăng hái phát biểu và thích được phát biểu, thích tham gia nhận xét, đánh giá, hứng thú tham gia trò chơi học tập. Đặc biệt các em tập trung trong học tập hơn, không còn hiện tượng nói chuyện riêng, làm việc riêng trong giờ học.
	III.1.5 Giải pháp 5 : Tăng cường nhận xét, đánh giá học sinh
	* Mục đích: Nhận biết được điểm mạnh,điểm yếu của học sinh để có biện 
pháp cải thiện, hoàn thiện phương thức dạy và học để phát triển năng lực của học sinh.
	* Biện pháp thực hiện: Việc đánh giá kết quả học tập của học sinh là một nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên được thực hiện ở các tiết. Nó giúp giáo viên nắm được năng lực của từng học sinh, từ đó có kế hoạch tổ chức dạy - học phù hợp và hiệu quả. Để các em tự rút ra được kiến thức và kinh nghiệm cho bản thân ở lần sau. Mỗi học sinh có năng lực, sở trường riêng nên giáo viên cần quan tâm theo dõi để có những nhận xét, đánh giá cho hợp lý và đảm bảo khách quan. 
	* Kết quả sau khi áp dụng: Học sinh tích cực tham gia các hoạt động của
nhóm hơn, nhiều em đã biết khắc phục và khắc phục được những hạn chế của bản thân, sáng tạo nhiều sản phẩm mĩ thuật độc đáo và đẹp mắt.
III.2. Tính mới, tính sáng tạo
Phát huy tính rèn kĩ năng quan sát, tổng hợp, thói quen thực hành, vẽ một
cách chủ động.
	Điểm nổi bật của phương pháp dạy học mới môn Mĩ thuật là giáo viên có  thể chủ động theo từng nội dung tiết dạy mà kết hợp nhiều kĩ thuật trong một bài dạy như: Vẽ biểu cảm, Vẽ cùng nhau, Vẽ theo nhạc, Xây dựng cốt truyện, Xây dựng câu chuyện  So với phương pháp truyền thống, phương pháp mới phát huy khả năng sáng tạo cao của học sinh, tiết học thoải mái, sinh động hơn.
	Từ môn học này tạo cơ hội cho học sinh thực hành, ứng dụng trong học tập và cuộc sống. Rõ ràng với phương pháp học mới, học sinh vừa học, vừa chơi, vừa sáng tạo nên em nào cũng mong chờ đến tiết học Mĩ Thuật. Học sinh tự do sáng tạo, trong mỗi tiết học học sinh tự khám phá ra những điều mới mẻ hơn.
Phương pháp này phát huy khiếu thẩm mĩ vốn có ở trẻ, gây hứng thú cho các em trước cái đẹp tiến tới hình thành thị hiếu thẩm mĩ của riêng mình trong cuộc sống hàng ngày. 
Phát triển khả năng sáng tạo thể hiện sản phẩm qua các bức tranh mang lại cho người xem cảm nhận vẻ đẹp, tính thẩm mĩ cao.
Phát triển khả năng giao tiếp, kĩ năng trình bày sản phẩm của mình trước đám đông. Học sinh say mê học tập hơn không bị áp lực nhiều về mặt thời gian hoặc sợ mình không làm được. Đối với những em học sinh cá biệt, ít quan tâm đến trở nên hứng thú hơn, ham thích hoạt động thể hiện rõ ở việc làm theo nhóm. Đối với học sinh có năng khiếu thì được bộc lộ khả năng của mình, qua đó tinh thần hợp tác nhóm trong môn Mĩ thuật và các môn học khác được nâng cao. Không những thế nó còn mang lại niềm vui, sự sáng tạo, lòng đam mê trong từng sản phẩm do chính tay các em và bạn làm ra. Giáo viên, học sinh sẽ có những tiết học Mĩ thuật đầy tính sáng tạo.
III.3. Phạm vi ảnh hưởng, khả năng áp dụng của sáng kiến
         Bản thân tôi là giáo viên giảng dạy bộ môn mỹ thuật của  nhà trường. Trong những năm học vừa qua tôi đã vận dụng vào dạy học sinh khối 5 về cơ bản đáp ứng tốt được yêu cầu chuẩn kiến thức kỹ năng theo quy định của Bộ Giáo Dục - Đào tạo đề ra, góp phần nâng cao chất lượng học sinh trong nhà trường.
Với phương pháp kết hợp lý thuyết với thực hành học sinh nắm vững và nhớ kiến thức ngay tại lớp. Đồng thời tạo sự hứng thú, yêu thích giờ học mỹ thuật, góp phần nâng cao hiệu quả tiết dạy.
Trong đơn vị trường Tiểu học trong năm qua đã áp dụng những giải pháp mới nêu trên có hiệu quả khá tốt. Tỷ lệ học sinh toàn trường hoàn thành tốt  bộ môn mỹ thuật đạt trên 70%. Theo bản thân tôi thì các trường khác có thể áp dụng được. Song đòi hỏi người thầy trước hết phải là người thực sự say sưa với chuyên môn, thực sự tâm huyết với nghề nghiệp. Hiểu rõ vai trò quan trọng của việc sử dụng đồ dùng dạy học tự làm và truyền đạt kiến thức cho học sinh dễ hiểu nhất. Tích cực đào sâu nghiên cứu, học hỏi ở đồng nghiệp để có kinh nghiệm dạy tốt hơn.
III.4. Hiệu quả, lợi ích thu được từ sáng kiến
Phần lớn các đồ dùng dạy học là những nguyên vật liệu rẻ, đơn giản, dễ tìm, dễ thực hiện, có độ an toàn cao
 Áp dụng phương pháp trong sáng kiến có độ an toàn cao phù hợp với tâm sinh lý của học sinh giúp học sinh phát triển phẩm chất nhân cách toàn diện phù hợp với lứa tuổi ,giúp học sinh yêu thích môn Mĩ thuật, các em yêu trường, mến lớp, kính trọng thày cô.
+ Về phía học sinh: 
- Giúp các em chủ động lĩnh hội kiến thức, chủ động sáng tạo. 
- Nó còn rèn các kĩ năng sống: Kỹ năng hợp tác, kỹ năng hoạt động nhóm. - Học sinh sáng tạo trong học tập.
+ Về phía giáo viên:
- Giúp cho giáo viên mạnh dạn sáng tạo trong dạy học. 
- Vận dụng phương pháp hình thức tổ chức dạy học hợp.
 CƠ QUAN ĐƠN VỊ Vĩnh Bảo, ngày 06 tháng 1 năm 2024 
ÁP DỤNG SÁNG KIẾN Tên tác giả
...................................
................................... 
...................................
 Nguyễn Thị Nhàn